B 12 Vitamini Eksikliği (Pernisiyoz anemi - Megaloblastik anemi)

Bu makale eşim Dr.İsmet Taşdelen tarafından kaleme alınmıştır.

Eşimin Blogunda, aslında doktorların da genellikle aklına gelmeyen ve bu nedenle hastaların şifa bulamadan doktor-doktor gezmesine neden olan hastalıkları anlatmaya çalışacağım.

B 12 vitamini tüm vücut hücreleri için gerekli olan bir co-enzimdir. Çok çeşitli enzimlerin yapısına girer ve saçtan-tırnağa kadar hücre faaliyeti için olmazsa olmaz bir maddedir.

Bu vitamin hayvani gıdalardan alınır. Bunlar;
- Et
- Yumurta
- Süt ve
- Süt mamülleridir.

Doğal yollardan alınan B12 vitamini midedeki bazı salgı bezlerinden salgılanan intrensek faktör (iç faktör) le birleşerek ince barsaklardan emilir ve karaciğerde depolanır. B12 vitamini eksikliğinin sinsi seyretmesinin sebebi, emilim azalması sonrası karaciğerdeki depoların uzun sürede boşalmasıdır. Bu nedenle de bulgular geç ve sinsi olarak başlar.

Eksiklik nedenleri:
1. Et süt yumurta gibi gıdaların az miktarda alınması veya alınmaması(vejeteryanlarda olduğu gibi)
2. Fazla kullanım (Hemolitik anemi yapan Akdeniz anemisi, orak hücreli anemi, favizm gibi kan yıkımıyla birlikte olan hastalıklarda kan hücreleri çok B12 vitamini sarfederler)
3. Midenin bir kısmının alındığı ve çıkış yolunun değiştirildiği ameliyatlardan sonra
4. Herhangibir şekilde intrensek faktör salgılanmasının azaldığı veya olmadığı durumlar ki bunlar:
- Atrofik gastrit(midenin mukozasının yapısının bozulması)
- Çok fazla asit azaltıcı mide ilacı almak ve
- Otoimmün mekanizmayla intrensek faktörleri yapan sistemin bozulmasıdır.

B12 vitamini azalmasının belirtileri nelerdir?
Bu vitamin tüm hücreler için gerekli olduğundan belirtiler de çok çeşitlidir. Ama başlıca etkiler, kan elemanlarında azalma, mide barsak bozuklukları ve sinir sistemi bozuklukları şeklinde ortaya çıkar. Kişilerde gittikçe derinleşen kansızlık olur. Bu megaloblastik anemi şeklinde ortaya çıkar ve kemik iliği biyopsisiyle tanısı konulur. Bu arada kabızlık ve cilt bozuklukları belirir.

En dramatik etkileri sinir sisteminde görülür. B12 vitamini eksikliği sinirlerde harabiyete yol açar. Omurilikdeki posterolateral kordonlarda giderek artan tahribat olur. Bu hastalarda rahatsızlık verici sırt ağrıları ve boyun tutulmaları tipikdir. Hastalarda el ve ayaklarda uyuşmalar ve his bozuklukları belirir. Daha sonra baş dönmeleri ve denge bozuklukları ortaya çıkar. Kalp iletimi bozuklukları görülür. En ufak bir heyecan ve yorulmada kalbin aşırı atım sayısı artması (Taşikardi ve hatta atriyal fibrilasyon) ritm bozuklukları olur. Nöronların harabiyeti psişik bozukluklar da yapar. Şizofren tanısıyla akıl hastanelerine yatan ve yapılan tetkiklerde B12 eksikliği saptanıp tedavi sonrası iyileşen hastalar vardır. Hastalarda derin his kusuru olduğunda mesafeyi ayarlayamazlar ve yere sert olarak basarlar. Bu da diz eklemlerinde belirtilere neden olur. Bu arada denge kusuru nedeniyle insanlar yengeç gibi yan yan yürürler. Sırt ağrıları nedeniyle dik duramazlar kamburlaşırlar.

B12 vitamini eksikliği özellikle 50 yaş üzerinde çok sık raslanan bir durumdur ve genellikle hastalar yukardaki belirtilere bağlı olarak çeşitli doktorlara giderler ve farklı teşhislerle tedavi edilmeye çalışılırlar. Fakat sebep ortadan kaldırılmadığı için bulgulara bağlı tedavi yarar sağlamaz ve tablo giderek ağırlaşır. Eğer B12 vitamini eksikliği teşhiş edilirse tedavisi çok basittir. B12 vitamini içeren injeksiyonlarla 18 ay içerisinde geriye dönebilecek bozukluklar kaybolur.

Bu şu demektir? Geç tanı konulursa bazı sinir hasarları kalıcı olabilir.

Tedavisi:

Eğer alım eksikliği varsa ağızdan alınan B12 vitamini içeren ilaçlar yeterlidir.
ama emilim bozukluğu varsa hayat boyu İM injeksiyonla B12 vitamini içeren ilaç almak gerekir. Bunun için 1000 mikrogram B12 vitamini içeren iğneler 10 gün günde bir, sonra eksiklik derecesine göre, her 15 günde veya ayda bir ampul olmak üzere hayat boyu kullanılması gereklidir. Eğer tedavi kesilirse bir süra sonra tekrar eksiklik belirtileri ortaya çıkar.

Bundan sonraki yazım gelişme hormonu fazlalığı üzerinde olacak.

Hepinize sağlıklı bir yaşam diliyorum.